Commentaar :

De schilderijen van Peter de Haan gonzen eerder van stilte dan dat men er zijn stem in hoort, zo druk bevolkt als ze ook zijn, met wonderlijke wezens; soms herkenbaar uit verhalen of films, soms vreemd samengesteld, soms juist weer heel vertrouwd.  Krijgt men de verteller te zien?  Hij lijkt weg te kruipen in één van de spelers, misschien in de Pierrot?  Met deze spelers orkestreert hij een dromenland waarin, zelfs als je zou willen schreeuwen, geen geluid beklijft.  Die dromen zijn altijd samengesteld uit een mengsel van tederheid en wreedheid.  Als men in zijn wereld binnengaat - betreedt u haar op kousenvoeten - dan staat u met één been in het paradijs en met het andere in het vagevuur.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       Wendelien Schönfeld  (ter gelegenheid van expositie in Laren 2007)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           Peter de Haan is op de eerste plaats een schilder van zichtbare gedachten, meer van de droom dan van de werkelijkheid. In een altijd wat vervreemdende sfeer geeft hij uitdrukking aan een schijnbaar isolement van de mens. Als in een toneelschikking kijken mensen langs elkaar heen, verdwaald in eigen gedachten.  Geheimzinnige verhalen komen voort uit zijn fantasierijk universum, vaak met het kind als middelpunt om zo de wereld der volwassenen in het perspectief van onschuld en hoop te plaatsen.  Telkens is er een dubbelfiguur ruggelings gezien of de confrontatie tussen mens en dier in het onderkoelde, blauwige licht. Clowneske figuren met identieke gezichten worden geplaatst in een droomlandschap, omringd door vogels, kikkers en vissen.  Het alledaagse krijgt een poëtische ordening en werpt een heel ander licht op de normale waarneming.  Figuren en objecten, zonder onderlinge relatie worden samengebracht en het is aan de toeschouwer om de raadselen der poëzie uit te pluizen of gewoon te ondergaan.                                                                                                                                                                                                                                                     Annefie van Itterzon  (ter gelegenheid van expositie te Aalsmeer 2008)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         In dezelfde tijd dat ik de colleges van Ernst van de Wetering volgde, zag ik voor het eerst een schilderij van P. de Haan.  Het kwam dus misschien door van de Weterings opmerkingen over Koninck dat ik werd getroffen door de manier waarop deze hedendaagse Alkmaarse schilder lichte en donkere partijen als zetstukken voor en achter elkaar plaatst.  Het schilderij geeft een fantasiebouwsel op het strand te zien:  een uit planken en ander aangespoeld spul opgetrokken toren die vol zit met badgasten.  De toren rammelt aan alle kanten, hij zou in werkelijkheid meteen instorten, maar het schilderij is duidelijk heel aandachtig geconstrueerd.  Overal zijn licht en schaduw in evenwicht.  Neem nu alleen al dat mannetje in de cirkel links. Geen idee wat dat voor cirkel is en hoe hij aan de rest van het bouwsel vastzit, maar wat contrasteert dat witte been mooi met dat donkere hout of plastic, en met de arm in de schaduw erachter, die samen met het hoofd en de bovenkant van de cirkel weer een donkere vorm maakt in het wit van de lucht. Peter de Haan schildert een zachter licht dan Koninck of Weissenbruch.  Zijn contrasten zijn minder scherp. En hij gebruikt ze niet om de weidsheid van een landschap aan te dikken.  Er zijn in zijn schilderij eigenlijk maar twee plans:  de toren en de rest van de wereld.  Maar binnen die toren, dus op de vierkante meter, wordt er wel degelijk ruimte gesuggereerd doordat lichaamsdelen of stukken hout wel of geen zonlicht vangen.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Gijsbert van der Wal (uit Wijd open ogen - stukken over kunst en kijkplezier 2012 ;  eerder verschenen in NRC)